Apakah Penyebab Dan Gejala Dehidrasi?

Dehidrasi boleh berlaku pada setiap peringkat umur termasuklah ketika masih bayi. Ia juga berlaku apabila jumlah air yang meninggalkan tubuh lebih banyak daripada jumlah yang diambil. Tubuh badan kita sangat dinamik dan sentiasa berubah. Seseorang perlu meminum air secukupnya untuk menggantikan air yang dibuang daripada badan. Bagi mengetahui jumlah air yang perlu diminum setiap hari bergantung kepada berat badan individu. Lebih banyak air diperlukan untuk menggantikan peluh yang berlebihan sewaktu senaman atau demam, kehilangan air dari muntah dan cirit-birit serta pengeluaran air kencing yang semakin bertambah.

Dehidrasi berlaku kerana terlalu banyak air yang dibuang daripada badan, air yang tidak mencukupi, atau boleh jadi kedua-duanya. Antara penyebabnya ialah:

• Cirit-birit – ia adalah sebab yang paling kerap dialami oleh kebanyakan orang sehingga menyebabkan kehilangan air yang banyak di dalam badan. Lebih daripada empat juta kanak-kanak di seluruh dunia mati akibat dehidrasi kerana cirit-birit, setiap tahun.

• Muntah – ia boleh menyebabkan kehilangan air dalam badan dan mungkin agak sukar untuk menggantikan air dengan cara minum kerana pesakit turut mengalami loya dan muntah pada masa yang sama.

• Peluh - Tubuh boleh kehilangan banyak air dalam bentuk peluh ketika badan kita cuba untuk menyejukkan diri. Sama ada suhu badan meningkat kerana bekerja atau bersenam dalam persekitaran yang panas atau kerana demam disebabkan oleh jangkitan; badan kita cuba untuk menggunakan air dalam bentuk peluh untuk menyejukkan diri. Bergantung kepada keadaan cuaca, berjalan dengan cepat boleh menghasilkan sehingga 16 auns peluh (satu paun air) sejam bagi membolehkan penyejukan badan itu berlaku, dan air itu perlu digantikan oleh mekanisme haus yang memberi isyarat terhadap seseorang itu untuk minum air dengan banyak. 

• Diabetes - paras gula dalam darah yang tinggi menyebabkan gula turut berada dalam kandungan air kencing sehingga boleh menarik banyak air daripada badan. Hal ini boleh menyebabkan dehidrasi yang teruk. Justeru, kencing yang kerap dan dahaga yang berlebihan adalah antara gejala awal bagi diabetes.

• Kulit terbakar - Kulit berfungsi sebagai pelindung untuk badan dan juga berperanan untuk mengawal kehilangan air dalam badan. Mangsa kebakaran akan mengalami dehidrasi kerana kulit yang rosak tidak dapat menghalang cecair daripada meresap keluar daripada badan. Penyakit radang kulit yang lain seperti ‘toxic epidermal necrolysis’, juga mungkin dikaitkan dengan kehilangan air dalam badan.

Tidak mampu untuk minum air: Ketidakupayaan untuk meminum air secukupnya juga adalah salah satu penyebab kepada dehidrasi. Sama ada kekurangan air, loya mual dan muntah-muntah, atau kurangnya kekuatan untuk minum.

Tindak balas awal badan terhadap dehidrasi adalah dahaga untuk meningkatkan pengambilan air, dan mengurangkan pengeluaran air kencing untuk memulihkan semula kehilangan air. Air kencing akan menjadi pekat dan lebih berwarna kuning pekat.

Kerana tahap kehilangan air meningkat, lebih banyak gejala dapat dilihat dengan jelas. Berikut adalah tanda dan gejala dehidrasi:

• Bibir dan mulut kering

• Air mata berkurang

• Peluh boleh berhenti

• Kekejangan otot

• Pening dan muntah

• Rasa berdebar-debar

• Sakit kepala (terutama apabila berdiri)

• Lemah-lemah badan

• Berkurangnya pengeluaran air kencing
  
  

Badan cuba untuk mengekalkan output jantung (jumlah darah yang dipam oleh jantung ke badan); dan jika jumlah bendalir dalam ruang intravaskular berkurangan, badan akan cuba mengimbangi pengurangan ini dengan meningkatkan kadar denyutan jantung dan membuatkan saluran darah mengecut untuk cuba mengekalkan tekanan darah dan aliran darah ke organ-organ penting dalam tubuh badan. Tubuh badan cuba untuk menghalakan aliran darah dari kulit ke organ dalaman, misalnya, otak, jantung, paru-paru, buah pinggang, dan usus; menyebabkan kulit berasa sejuk dan lemah. Mekanisme ini akan mula lemah jika tahap dehidrasi semakin teruk.

Dengan dehidrasi yang teruk, kekeliruan dan lemah-lemah badan akan berlaku kerana otak dan organ badan lain menerima aliran darah yang kurang. Akhirnya, koma, kegagalan organ, dan kematian akan berlaku jika dehidrasi tidak dirawat.

Pencegahan adalah langkah pertama yang penting dalam rawatan dehidrasi. Penggantian cecair adalah rawatan untuk dehidrasi. Ini boleh dicuba dengan menggantikan cecair melalui mulut, tetapi jika cara ini gagal, cecair intravena (IV) mungkin diperlukan. Sekiranya rehidrasi oral cuba dilakukan, jumlah cecair yang digunakan haruslah dalam kuantiti yang kecil dan kerap diberikan.

 Antara rawatan yang digunakan dalam masalah dehidrasi ialah:

•   Air (air semata-mata tidak semestinya selamat digunakan pada bayi dan boleh menyebabkan masalah berkaitan elektrolit. Oleh sebab itu, cecair elektrolit seimbang perlu digunakan.

•  Sup kosong

•  Popsikel

•  Cecair pengganti lain yang mungkin mengandungi elektrolit 

• Penggunaan cecair intravena bergantung kepada penilaian doktor yang profesional mengenai tahap dehidrasi, keupayaan pesakit untuk minum cecair melalui mulut, dan kebolehan pesakit untuk pulih daripada penyebab dehidrasi.
  
  

Kejayaan terapi rehidrasi dapat dipantau melalui pengeluaran air kencing. Apabila badan kering, buah pinggang cuba untuk menyimpan seberapa banyak cecair yang mungkin, air kencing akan berkurangan dan menjadi pekat. Apabila rawatan dilakukan dan ia berjaya, buah pinggang boleh mengesan bahawa meningkatnya jumlah cecair dalam ruang intravaskular dan pengeluaran air kencing akan bertambah.

Ubat-ubatan mungkin digunakan untuk merawat penyebab kepada dehidrasi dan untuk melegakan demam, muntah, atau cirit-birit.

Sila berjumpa dengan doktor jika anda mengalami gejala seperti:

•   Muntah berterusan atau meningkat lebih daripada sehar 

•   Demam melebihi 101 F (38.3 C), tetapi kurang daripada 103 F (39.4 C)

•   Cirit-birit lebih dari 2 hari

•   Pengurangan berat badan

•   Air kencing berkurang

•   Lemah-lemah badan

Bawa pesakit ke jabatan kecemasan hospital jika keadaan ini berlaku:

•   Demam lebih tinggi daripada 103 F (39.4) 

•   Kekeliruan 

•   ‘Lethargy’ / Penat dan lemah yang sangat teruk 

•   Sakit kepala 

•   Sawan

•   Kesukaran bernafas

•   Kesakitan dada atau perut

•   Pengsan

•   Tiada air kencing dalam 12 jam terakhir

Untuk kes seperti anda, ia masih boleh dirawat sendiri di rumah. Sekiranya anda mengalami gejala-gejala dehidrasi, minumlah banyak cecair seperti air kosong atau jus buah. Ini jauh lebih berkesan daripada pengambilan teh atau kopi yang banyak. Minuman bergas mungkin mengandungi lebih banyak gula daripada yang anda perlukan dan mungkin lebih sukar untuk diambil dalam jumlah yang banyak.

Sekiranya tidak dirawat, dehidrasi yang teruk boleh menjadi serius dan menyebabkan sawan, kerosakan otak dan kematian.

Jika terdapat apa-apa kemusykilan, sila rujuk nasihat doktor yang boleh dijumpai di klinik atau hospital. Jika ia bukan kecemasan, anda juga boleh mendapatkan nasihat daripada doktor di laman web www.doctoroncall.com.my.

Terima kasih.