Bagaimana Pil Perancang Keluarga Mencegah Kehamilan?
Apakah yang dimaksudkan dengan perkhidmatan kontraseptif?
Perkhidmatan kontraseptif atau perkhidmatan perancang keluarga merupakan inisiatif bagi membantu mengawal kadar kelahiran, kehamilan dan saiz keluarga.
Klasifikasi langkah kontraseptif:
Secara semulajadi (penggunaan kalendar atau ‘coitus interuptus’)
Hormon (Pil perancang atau implan)
Pembedahan atau Fizikal (kondom)
Pil perancang kehamilan
Pil perancang adalah sejenis ubat yang mengandungi hormon yang anda ambil setiap hari untuk mencegah kehamilan. Terdapat beberapa jenis pil perancang yang terdapat di pasaran.
Pil kombinasi mengandungi hormon bentuk sintetik (buatan manusia) estrogen dan progestin. Kebanyakan pil dalam setiap kitaran adalah aktif, yang bermaksud ia mengandungi hormon. Pil yang selebihnya tidak aktif, yang bermaksud mereka tidak mengandungi hormon.
Terdapat beberapa jenis pil gabungan:
a) Pil monofasik
b) Pil multifasik
c) Pil kitaran yang dilanjutkan
Progestin sahaja pil mengandungi progestin tanpa estrogen. Jenis pil ini juga dipanggil minipill. Pil hanya progestin boleh menjadi pilihan yang sesuai untuk wanita yang tidak boleh mengambil estrogen untuk kesihatan atau sebab lain. Dengan pil-pil progestin sahaja, semua pil dalam kitaran aktif. Pil ini tidak ada pil yang tidak aktif, jadi anda mungkin dapat atau tidak mempunyai haid semasa mengambil pil progestin sahaja.
Pil perancang mercilon
Pil perancang Mercilon ini merupakan sejenis pil perancang gabungan (combined oral contraceptive pill). Setiap biji pil ini mengandungi sejumlah kecil dua jenis hormon wanita, iaitu ethinyestradiol (estrogen) serta desogestrel (progesteron). Setiap pil mengandungi dos hormon yang sama, lalu pil perancang ini dipanggil pil monofasik.
Pil ini bertujuan untuk mencegah hamil, tetapi ada juga yang menggunakan pil Mercilon supaya haid lebih tetap, mengurangkan pendarahan serta mengurangkan senggugut. Sekiranya pil ini diambil mengikut arahan, ia amat berkesan dalam mencegah hamil sehingga 99%. Pil ini bolehlah dibeli di mana-mana farmasi dan tidak memerlukan preskripsi doktor.
Selain itu, pil ini juga menyebabkan lendir pada pangkal rahim menjadi lebih pekat supaya sperma lebih susah untuk masuk ke dalam rahim.
Apa yang dimaksudkan dengan IUD?
Peranti kontraseptif intrauterine (IUD) adalah peranti kecil diperbuat daripada plastik atau tembaga yang diletakkan di rahim anda untuk mengganggu proses reproduktif. Ia juga dikenali sebagai "coil”.
Dua benang dilampirkan ke IUD dan dimasukkan melalui leher rahim (serviks) untuk diletakkan di dalam vagina. Ini membenarkan IUD dikeluarkan dengan mudah.
Kebanyakan peranti adalah berbentuk T (kedua-dua tangan T lipat rata untuk penyisipan) dan panjangnya seperti panjang batang mancis.
Bahagian dalam rahim itu sendiri hanya sedikit lebih panjang daripada batang mancis, jadi peranti itu duduk dengan kemas di dalamnya.
Terdapat dua jenis IUD iaitu tembaga dan hormon. Setiap jenis IUD mempunyai kebaikan dan kesan sampingan masing-masing yang harus dinilai mengikut kesesuaian setiap individu.
Pada masa ini, terdapat empat jenama IUD iaitu ParaGard; IUD kuprum dan Mirena, Liletta, dan Skyla; IUD hormon yang menggunakan progestin.
Fungsi IUD
Ia berfungsi terutamanya untuk menjadikan sukar bagi sperma untuk senyawakan telur. Ini adalah kesan tembaga dalam peranti. Ia menjadikan lendir di leher rahim (serviks) dan rahimnya tidak sesuai untuk sperma dan telur. Ini bermakna ia menghalang sperma masuk melalui serviks, dan dari perjalanan melalui rahim. IUD tidak menyebabkan keguguran.
ParaGard menyebabkan tindak balas keradangan di lapisan rahim anda. Keradangan ini adalah toksik kepada sperma. Ia juga menjadikan rahim anda menjadi bermusuhan dengan implantasi, jika persenyawaan berlaku.ParaGard berfungsi sehingga 10 tahun selepas ia dimasukkan.
Mirena berfungsi untuk mengecilkan lapisan rahim anda untuk mengelakkan pengangkutan sperma ke dalam tiub fallopian anda di mana persenyawaan mesti berlaku. Progestin yang dilepaskan juga membebaskan lendir serviks dan boleh mencegah ovulasi. Mirena boleh bertahan sehingga lima tahun selepas penyisipan.
Skyla dan Liletta lebih kecil dan mengandungi progestin yang lebih rendah. Mereka kedua-dua menipiskan lapisan rahim anda, dan boleh bertahan sehingga tiga tahun.
Pil noriday
Fungsi pil noriday
Noriday mencegah kehamilan dalam tiga cara.
Pertama, mereka menjejaskan mukus semulajadi di leher rahim (serviks). Norethisterone meningkatkan ketebalan mukus ini, menjadikannya lebih sukar bagi sperma untuk menyeberang dari vagina ke dalam rahim. Dengan mencegah sperma memasuki rahim, persenyawaan yang berjaya dalam telur, yang membawa kepada kehamilan, tidak mungkin.
Norethisterone juga mengubah kualiti lapisan rahim (endometrium). Perubahan-perubahan itu menghalang telur-telur yang telah disenyawakan dari kebiasaan menanam ke dinding rahim.
Akhir sekali, norethisterone boleh mencegah pelepasan telur dari ovari, namun ini tidak mungkin berlaku di semua wanita yang mengambil pil mini.
Suntikan Perancang kehamilan
Suntikan perancang kehamilan merupakan suatu kaedah yang digunakan oleh golongan wanita untuk mengelakkan kehamilan. Kaedah ini menyerupai pil perancang yang dimakan cuma kaedah ini diberikan dalam bentuk suntikan.
Suntikan perancang mengandungi hormon progesteron yang menyerupai hormon progesteron yang dihasilkan oleh ovari wanita. Hormon ini bertanggungjawab menghalang wanita tersebut dari hamil walaupun melakukan hubungan seks tanpa perlindungan.
Mengapa suntikan?
Sesetengah orang disarankan mengambil ubat perancang dalam bentuk suntikan sekiranya selalu lupa mengambil ubat sekiranya diberikan dalam bentuk pil.
Selain itu, pil perancang jika ditinggalkan selama beberapa hari akan menggugat fungsinya untuk menghalang proses penghamilan. Oleh itu golongan wanita ini disarankan mengambil ubat perancang dalam bentuk suntikan dan ini hanyalah dilakukan dalam tempoh 3 bulan sekali sahaja.
Written by: Dr Ilias Yee
MB BCh BAO (NUI), LRCPI, LRCSI, Fellow Open Medical Institute (Addiction), Fellow ASHM Leadership (Sexual Health & HIV Medicine)
18 Aug 2018